Madencilik hangi bölgede yaygındır?

Maden Zengini Bir Bölge: Doğu Anadolu Bölgesi

Türkiye maden çeşitliliği bakımından oldukça zengin bir ülkedir. Dünyada maden çeşitliliğinde 11.sıradadır. Demir, bakır, boksit (alüminyum), krom, zımpara taşı, barit, bor, fosfat, mermer, asbest, trona (soda külü), altın, uranyum, toryum, cıva, tuz, perlit, pomza, kükürt, kurşun, çinko, volfram-tungsten, lületaşı, oltu taşı gibi madenler Türkiye’de çıkarılan madenlerin yalnızca bir kısmıdır. Türkiye’de bu denli maden çeşitliliğinin çok olmasının temel sebebi “volkanizma”dır. Diğer bir deyişle volkanizmanın türü ve çeşididir. Türkiye’nin günümüzdeki görünümünü almasında etkili olan iç kuvvetlerin bir kolu volkanizma, maden çeşitliliğini de etkilemiştir. Bölge bakımından ise madenciliğin en geliştiği bölge Doğu Anadolu Bölgesi’dir. Madenler bulunduğu bölge hakkında bilgi verir.

Madenler ve enerji kaynakları

Bir madenin işletilebilmesi için öncelikle rezervi ve tenörü yüksek olması gerekmektedir. Daha sonra ise sermaye ve teknolojinin iyi derecede olması şarttır. Ayrıca erişim ve ulaşım da kolay olmalıdır. Rezerv, madenin bulunduğu alan, tenör ise işlenebilir maden kısmıdır. Türkiye’de bulunan madenlerin rezervi ve tenörü oldukça yüksektir fakat bu madenleri çıkarmak için gereken sermaye ve teknolojinin iyi derecede olduğu söylenemez. Bu yüzden madencilik sektöründen istenilen seviyede gelir elde edilememekte ve hedefler gerçekleştirilememektedir.

Türkiye’de bölgelere göre madencilik 

Madenlerin bölgelere göre dağılışına bakıldığında her bölgede farklı farklı madenlerin olduğu görülmektedir. Ancak maden çeşitliliğinin en fazla olduğu bölge Doğu Anadolu Bölgesi olmakla birlikte bu bölgede “Yukarı Fırat” bölümüdür. İl olarak ise Elazığ en fazla madenin olduğu şehirdir. Dolayısıyla madencilik en fazla Doğu Anadolu Bölgesi’nde gelişmiştir. Aynı zamanda bir genel kültür olan madenciliğin bölgelere göre dağılımı şöyledir: Marmara Bölgesi’nde çıkarılan başlıca madenler mermer ve bordur. Bor’un %72’si Türkiye’den çıkarılmaktadır. Bolca bulunan bir maden olması sebebiyle ihraç edilmektedir. Çıkarıldığı iller: Balıkesir ve Bursa’dır. 

Kireçtaşının başkalaşım hali olan mermer ise Marmara Adası’ndan çıkarılmaktadır. Rezervi çok fazladır. Bu yüzden bu maden de ihraç edilmektedir. Ege Bölgesi’nde çıkarılan bazı madenler: Altın, cıva, uranyum, mermer, zımpara taşı ve kromdur. Sıvı halde bulunan tek maden olan cıvanın en önemli yatağı İzmir’dir. Nükleer santralde kullanılan ve atom bombası yapımında etken bir madde uranyum Manisa’da bulunmaktadır. Fakat Türkiye’de henüz nükleer santral olmadığı için işlenmemektedir. Karadeniz Bölgesi’nde çıkarılan bazı madenler: Bakır, trona ve tuzdur. Bakır en çok Karadeniz Bölgesi’nde Kastamonu, Artvin ve Rize illerinden çıkarılır. İç Anadolu bölgesinde çıkarılan bazı madenler: Asbest, lületaşı, toryum, uranyum, kurşun, çinko, bor ve tuzdur. Süs eşyası yapımında kullanılan bir maden olan lületaşının en güzel yatakları Eskişehir’dedir. Nükleer enerji kaynağı olan ve çıkarımı olmayan bir başka maden toryum ise yine Eskişehir’de bulunur. Pek çok alanda kullanılan ve çok tüketilen tuz ise Çankırı ve Ankara illerinde bulunur.

Akdeniz Bölgesi’nde çıkarılan bazı madenler: Kükürt, boksit ve barittir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi maden bakımından fakir bir bölgedir. Burada çıkarılan fakat rezervi çok az olan önemli bir maden fosfattır. Madenciliğin en geliştiği bölge olan Doğu Anadolu Bölgesi’nde çıkarılan bazı madenler şöyledir: Demir, perlit, pomza, krom ve Oltu taşıdır. Rezervi çok fazla olan ve bu sebeple ihraç edilen bir maden olan krom Elâzığ’da çıkarılır ve işlenir. Perlit ise volkanik kökenli camsı bir maden olmakla birlikte Van Gölü çevresinde yatakları mevcuttur.

(Kaynak: Haber Zirve)